سنت رزق

ابعاد سنت رزق

می توان ذیل دو عنوان رزق مقدر و قبض و بسط رزق ابعاد سنت رزق را توضیح داد. یک قسمت از سنت الهی در خصوص رزق موجودات این است که رزق تقدیر شده است. بعد دیگر سنت رزق این است که رزق انسان به واسطه حکمت ها یا عواملی به اراده الهی دچار قبض و بسط می شود که در زیر به توضیح آن پرداخته خواهد شد.

بقیه مطلب را در ادامه مطلب بخوانید

رزق مقدر

رزق چه عمومی و چه خاص، مقدر و مکتوب است. در خصوص تقدیر رزق به نظر می رسد که مراتب مختلفی وجود دارد. به عنوان مثال در حدیثی از رسول خدا آمده است که زمانی که انسان در شکم مادر است و خداوند فرشته خود را مى‏فرستد تا در آن نفخ روح کند و دستور مى‏دهد تا مقدر او را در چهار جهت بنویسد: یکى رزق، دوم اجل و مدت عمر، سوم عمل، چهارم سعادت و شقاوت (طباطبایی، 1374، ج‏14، ص499 به نقل از الدر المنثور، ج 4، ص344) یعنی در بدو خلقت انسان، رزق او مقدر می شود. هم چنین در شب قدر که هر سال تکرار می شود رزق انسان به مدت یک سال تعیین می شود: پس شب قدر شب اندازه‏گیرى است، خداى تعالى در آن شب حوادث یک سال را یعنى از آن شب تا شب قدر سال آینده را تقدیر مى‏کند، زندگى، مرگ، رزق، سعادت، شقاوت و چیزهایى دیگر از این قبیل را مقدر مى‏سازد.

قبض و بسط رزق

همان طور که روزی از جانب خداست، وسعت بخشیدن یا محدود نمودن نیز به اراده و خواست اوست. بنابراین می توان یکی دیگر از جنبه های سنت رزق را مربوط به سنت قبض و بسط رزق دانست. در آیات متعددی از قرآن کریم بر باسط و قابض بودن خداوند در مورد رزق اشاره شده است:

• إِنَّ رَبَّکَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ وَ یَقْدِرُ إِنَّهُ کانَ بِعِبادِهِ خَبیراً بَصیراً (الإسراء 30)
• اللَّهُ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَشاءُ مِنْ عِبادِهِ وَ یَقْدِرُ لَهُ إِنَّ اللَّهَ بِکُلِّ شَیْ‏ءٍ عَلیمٌ (العنکبوت 62)

البته سنت الهی در قبض و بسط این گونه نیست که روزی را« بى‏حساب و بى‏اندازه فراخ سازد و یا بکلى قطع کند، او مصلحت بندگان را رعایت مى‏کند، چرا که او به حال بندگان خود خبیر و بینا است.» (طباطبایی، 1374، ج‏13، ص: 115)