آسان گیری در کسب و کار

اولین اصل اخلاقی و رفتاری که در تمام شئون تجارت باید جاری و ساری باشد، آسان گرفتن در کسب و کار است. آسان گرفتن در کسب و کار می تواند مصادیق مختلفی به خود بگیرد، مثلا در هنگام وزن کردن حتما نیازی نیست که آن قدر جنس روی ترازو کم و زیاد شود تا دقیقا وزن مدنظر حاصل شود. یا این که فرضا اگر قرار بود در سر ماه فرد بدهی خود را بپردازد، اما موفق به پرداخت به موقع نشد و با تاخیر چند روزه پرداخت کرد، انسان باید سعی کند زیاد سخت گیری و درشتی از خود نشان ندهد و تجارت و تعاملات اقتصادی را سهل و آسان بگیرد که این سهل و آسان گیری خود نوعی سود و منفعت برای انسان خواهد بود:

•    قَالَ رَسُولُ اللَّهِ ^{صلی الله علیه و آله}: غَفَرَ اللَّهُ لِرَجُلٍ کَانَ قَبْلَکُمْ کَانَ سَهْلًا إِذَا بَاعَ سَهْلًا إِذَا اشْتَرَى سَهْلًا إِذَا قَضَى سَهْلًا إِذَا اسْتَقْضَى (وسائل‏الشیعة،ج 17، ص450) خداوند عز و جل پیش از شما مردی را آمرزید که در خرید و فروش و پس دادن و پس گرفتن وام سهل و آسان می گرفت.
•     قَالَ عَلِیٌّ ^{علیه السلام}: سَمِعْتُ رَسُولَ اللَّهِ ^{صلی الله علیه و آله} یَقُولُ السَّمَاحُ وَجْهٌ مِنَ الرَّبَاحِ قَالَ عَلِیٌّ ^{علیه السلام} ذَلِکَ لِرَجُلٍ یُوصِیهِ وَ مَعَهُ سِلْعَةٌ یَبِیعُهَا (وسائل‏الشیعة، ج 17،ص 388) امام علی در سفارش به مردی که مشغول فروختن کالایی بود: از پیامبر خدا شنیدم که می فرمود گذشت و آسان گیری نوعی سود است.
•     رسول اللّه ^{صلى الله علیه و آله} :البَرَکَةُ فِی المُماسَحَةِ . برکت ، در آسان گرفتن است.
•     یَا مَعْشَرَ التُّجَّارِ قَدَّمُوا الِاسْتِخَارَةَ وَ تَبَرَّکُوا بِالسُّهُولَةِ وَ اقْتَرِبُوا مِنَ الْمُبْتَاعِینَ وَ تَزَیَّنُوا بِالْحِلْمِ وَ تَنَاهَوْا عَنِ الْیَمِینِ وَ جَانَبُوا الْکَذِبَ وَ تَجَافَوْا عَنِ الظُّلْمِ وَ أَنْصِفُوا الْمَظْلُومِینَ وَ لَا تَقْرَبُوا الرِّبَا وَ أَوْفُوا الْکَیْلَ وَ الْمِیزانَ وَ لا تَبْخَسُوا النَّاسَ أَشْیاءَهُمْ وَ لا تَعْثَوْا فِی الْأَرْضِ مُفْسِدِین ‏(مستدرک‏الوسائل، ج13، ص 249) امام علی ^{علیه السلام}: ای جماعت بازرگان پیش ازشروع کسب و کار از خداوند خیر و نیکی طلبید و با آسانگیری در معامله از خداوند برکت جویید، به خریداران نزدیک شوید، به زیور بردباری آراسته شوید، از قسم خوردن بپرهیزید، از دروغ گفتن دوری کنید، از ستم کردن و اجحاف بترسید، با مظلومان به انصاف و عدالت رفتار کنید و پیرامون ربا نگردید و پیمانه و ترازو را کامل کنید و چیزی از حق مردم فرو نگذارید و روی زمین در گرداب فساد و تبهکاری فرومروید.
•    رسول الله ^{صلى الله علیه و آله} : بارَکَ اللّه ُ عَلى سَهلِ البَیعِ ، سَهلِ الشِّراءِ ، سَهلِ القَضاءِ ، سَهلِ الاِقتِضاءِ (تهذیب الأحکام : ۷ ، ۱۸، ۷۹)برکت خدا بر کسى باد که آسان مى فروشد ، آسان مى خرد ، آسان مى پردازد ، و آسان مطالبه مى کند.
•     الإمام علیّ ^{علیه السلام} مُنادِیا فی أسواقِ الکوفَةِ: یا مَعشَرَ التُّجّارِ ... قَدِّمُوا الاِستِخارَةَ ، وتَبَرَّکوا بِالسُّهولَةِ . (الکافی: ۵ ، ۱۵۱، ۳) امام على علیه السلام در ندایش در بازارهاى کوفه : اى پیشه وران! ... تجارت را با طلب خیر آغاز کنید ، و با آسان گیرى برکت یابید.

پناه بر خدا

به سند متصل به شیخ جلیل احمد بن ابیطالب الطبرسی (قدس سره) از کتاب احتجاج به سند متصل به امام عسکری (علیه السلام) روایت می کنم از ابی الحسن الرضا (علیه السلام) که علی بن الحسین (علیهما السلام) فرمود:
چون مردی را دیدید که هیئت و رفتار نیکو دارد، و آرام آرام سخن می‌گوید و در حرکات خود فروتنی نشان می‌دهد، مواظب باشید که فریب نخورید. چه بسیار کس که به سبب سستی و ناتوانی و بزدلی، از دست یافتن به دنیا و مرتکب شدن محرمات آن عاجز است، پس دین را همچون دامی برای دست یافتن به دنیا قرار می‌دهد، و پیوسته مردمان را با ظاهر خود می‌فریبد، و چون به حرامی دست یابد از آن پروایی ندارد.
و چون دیدید آن مرد از حرام نیز چشم می پوشد باز خود را نگهدارید و فریب مخورید، زیرا شهوات مردمان متفاوت از هم است؛ چه بسیار کسانی که از مال حرام دوری می کنند اگر چه بسیار زیاد باشد اما نفس خود را بر زنا ن زشت و کریه المنظر حمل می کنند و از آنان به حرام می افتند.
و چون دیدید که از این نیز چشم پوشی می کند باز صبر پیشه کنید و فریب مخورید تا عقل او را بسنجید. چه بسیار کسان که همه ی محرمات و شهوات را ترک کرده اند اما به عقل متین رجوع نمی کنند و فساد ناشی از جهلشان بیشتر از اصلاح ناشی از عقلشان است.
و باز اگر عقل مرد را متین یافتید درنگ کنید و فریب مخورید تا مشاهده کنید هوای نفس او بر عقلش چیره و مسلط است یاعقلش بر هوای نفس او غلبه دارد و دریابید چقدر رسیدن به مقامات و ریاست های باطل و بیهوده را دوست دارد و چقدر از این مقام ها و ریاست ها دوری می کند. چه اینکه در میان مردم کسانی هستند که زیان دیدگان دنیا و آخرتند به این دلیل که دنیا را برای به دست آوردن دنیا ترک کرده اند و در نگاهشان لذت رسیدن به مقام و ریاست باطل از همه ی لذت ثروت ها و نعمت های حلال الهی بیشتر است، اینان به هدف رسیدن به پست و ریاست و مقام همه ی نعمت های حلال خدا را ترک می کنند. چنانکه اگر به چنین کسی گفته شود از خدای بترس چنین نمی کندو ریاست و عزت از راه گناه را بر می گزیند، به راستی که چنین کسی را فقط دوزخ کفایت می کند و بهراستی که جهنم چه جایگاه بدی است.
پس او هچون کوران رفتار می کند و با نخستین گام در راه باطل به دورترین مقصدهای خسارت و گمراهی رهنمود می شود، تمنا ها و آرزوهایش اراده اش را به سوی سرکشی ها و طغیان هایی می کشاند که از ناکامیهای او زاییده شده است؛ پس حرام خدای تعالی را حلال می پندارد و حلال خدا را حرام می داند و از آنچه از دینش از دست می رود هراسی ندارد. و چون به ریاستی که به خاطر رسیدن به آن به چنین شقاوتی رسیده است برسد از زمره ی جماعتی می شودکه خدای تعالی بر آنها غضب کرد و آنان را لعن و نفرین فرمود و عذاب سخت خود برای ایشان آماده کرد.
و اما مرد! مرد حقیقی! او آن کس است که هوای نفس خود را مطیع امر خدای تعالی قرار دهد و قوایش را در راه رضای خدا صرف نماید و ذلتی که در آن رضایت حق باشد را از عزتی که از راه باطل به دست آید به عزت ابدی و حقیقی نزدیکتر بداند و ضررهایی که در این مسیر تحمل می کند را در برابر خسارت هایی که به نعمت های آخرت که نعمت هایی ابدی و بی نهایتند ناچیز بداند و آگاه باشد که چه بسیار شادی ها و مسرت ها یی که چون با پیروی از هوای نفس به آنها برسد عذابی در پی خواهند داشت که انقطاع و زوالی برای آن نیست. پس مرد حقیقی چنین کس است و به راستی که چه نیک مردی است. به او تمسک کنید و به شیوه و منش او اقتداء کنید و به وسیله ی او به پروردگار توسل جوئید. به راستی که دعای او هیچ گاه رد نمی شود و در تقاضای او ناامیدی نیست.
به نقل از اربعین الهاشمیة، اثر بانو امین،حدیث بیست و دوم.

همه می دانیم اما ...

به مناسبتی چند روز بازار تعطیل بود. یکی از سرمایه دارهای بزرگ تهران بدون اطلاع خانواده اش برای حسابرسی و انجام کارهای دفتری به مغازه رفته بود.

یک ساعتی در قسمت عقبی مغازه اسناد را بررسی کرده بود، زمانی که می خواست بیرون بیاید دیده بود کلید داخل حجره جا مانده و در بسته است! هر چی فریاد زده بود صدایش به جایی نرسیده بود. چند روز بعد که بوی تعفن جنازه بلند شد بود در را شکستند و پیدایش کردند. اطرافش پر از اسکناس های جویده شده!

شاهدان می گفتند هیچ غذایی نبوده، حتی گِل کفش هایش را خورده بود. کنار میلیون ها تومان ثروت ....

آزمونی که روایی ندارد...! (نقدی بر آزمون دکتری مدیریت)

بعد از اعلام نتایج آزمون دکتری 91 که دومین سالی بود که به صورت نیمه متمرکز برگزار می شد، بنده نقدی نسبتا مفصل در این خصوص نوشتم که در ادامه آمده است.امسال نیز با تعدیلاتی شاهد تکرار همان وضعیت پارسال بودیم.

به نظر نمی رسد حالا حالاها وزارت فخیمه علوم قصد بازنگری داشته باشد. اگر شما بعد از خواندن نقد پاسخی برای آن می دانید بفرمایید ما هم بدانیم.

مشتری که جنس بد می خرید...

نقل شده که آیت الله قاضی طباطبایی استاد علامه طباطبایی به مغازه ای برای خرید مراجعه کردند و مشغول جمع آوری کاهوهایی که پلاسیده و غیرقابل مصرف شده بودند، شدند و پول آنها را دادند و از مغازه بیرون آمدند. فردی که نظاره گر این ماجرا بود به دنبال ایشان می رود و علت را می پرسد:

صاحب مغازه فردی آبرومند است که مشکل مالی پیدا کرده است و از کسی هم پولی به عنوان کمک نمی گیرد. خواستم این گونه به صورت غیرمستقیم به او کمک کرده باشم.