عوامل زیاد شدن برکت و روزی 5

در روایات، راستی لسان و عمل عاملی برای کسب برکت و روزی معرفی شده است:

• رسول الله ^{صلى الله علیه و آله}:الوَفاءُ وَالصِّدقُ یَجُرّانِ الرِّزقَ (الفردوس: ۴، ۴۳۶، ۷۲۶۸) وفا و راستى، روزى مى آورند.
•  رسول الله ^{صلى الله علیه و آله} :إذَا التّاجِرانِ صَدَقا بورِکَ لَهُما، فَإِذا کَذِبا وخانا لَم یُبارَک لَهُما. (بحارالأنوار: ۱۰۳،۹۵،۱۴) اگر دو معامله گر راست بگویند، براى هر دو خجسته مى­شود. پس هرگاه دروغ بگویند و خیانت کنند، براى هیچ کدام خجسته نخواهد بود.
• قالَ رَسُولُ اللّه‏ِ ^{صلی الله علیه و آله}: اَلتّـاجِرُ الصَّـدُوقُ تَحْتَ ظِلِّ الْعَرْشِ یَوْمَ الْقِیامَةِ. (میزان الحکمه جلد1، ص528) بـازرگان راستـگو روز قیامت در سایه حمایت خداست.
• قالَ رَسولُ اللّهِ ^{صلى الله علیه و آله} : البَیِّعانِ بِالخِیارِ ما لَم یَتَفَرَّقا ـ أو قالَ : حَتّى یَتَفَرَّقا ـ فَإِن صَدَقا وبَیَّنا بورِکَ لَهُما فی بَیعِهِما ، وإن کَتَما وکَذِبا مُحِقَت بَرَکَةُ بَیعِهِما (کنز العمّال: ۴ ، ۴۶ ، ۹۴۳۲) پیامبر خدا فرمود: «دو معامله گر، تا از هم جدا نشده اند، اختیار [ فسخ معامله را] دارند. پس اگر راست بگویند و [عیب را] آشکارا بیان کنند، دادوستد براى هر دو، برکت خواهد داشت؛ و اگر [عیب را] بپوشانند و دروغ بگویند، برکت از دادوستدشان رخت برمى بندد.»

عوامل زیاد شدن برکت و روزی 4

خوش خلقی و برخورد خوب در رفتار ظاهری یکی دیگر از عواملی است که در روایات به عنوان عامل افزایش برکت و رزق معرفی شده است. اثر ظاهری و طبیعی خوش رفتاری نیز این است که مشتری تمایل و رغبت بیشتری برای خرید و معامله با افراد خوش خلق دارد و این عامل به رونق کسب و کار افراد خوش خلق کمک خواهد کرد:

• رسول اللّه ^{صلى الله علیه و آله} :حُسنُ الخُلُقِ وکَفُّ الأَذى یَزیدانِ فِی الرِّزقِ.­(الفردوس: ۲،۱۴۰، ۲۷۱۳) خوش اخلاقى و نیازردن دیگران، روزى را مى­افزاید.
• الإمام­علیّ ^{علیه السلام}: عَلَیکُم بِالسَّخاءِ وحُسنِ الخُلُقِ؛ فَإِنَّهُما یَزیدانِ الرِّزقَ ویوجِبانِ المَحَبَّةَ. (غررالحکم: ۶۱۶۱) بخشنده و خوش اخلاق باشید، که این دو صفت، روزى را مى­افزایند و محبّت مى­آورند.
• الإمام الصادق ^{علیه السلام} :حُسنُ الجِوارِ زِیادَةٌ فِی الأَعمارِ، وعِمارَةُ الدِّیارِ. (الکافی: ۲ ، ۶۶۷ ، ۷ ) خوش رفتارى با همسایه، مایه فزونى عمرها و آبادى سرزمین هاست.
• الإمام الصادق ^{علیه السلام} :حُسنُ الجِوارِ یَزیدُ فِی الرِّزقِ. (الکافی: ۲، ۶۶۶، ۳) رفتار نیک با همسایه، روزى را مى افزاید.
• الإمام علیّ ^{علیه السلام} : فی سَعَةِ الأَخلاقِ کُنوزُ الأَرزاقِ (بحارالأنوار: ۷۷،۲۸۷،۱) در خوش اخلاقى، گنجینه هاى روزى نهفته است.
• الإمام زین العابدین ^{علیه السلام} :القَولُ الحَسَنُ یُثرِی المالَ، ویُنمِی الرِّزقَ، ویُنسِئُ فِی الأَجَلِ (بحارالأنوار: ۷۱ ،۳۱۰، ۱)گفتار نیکو، ثروت را مى افزاید، روزى را رشد مى­دهد و مرگ را به تأخیر مى اندازد.

عوامل زیاد شدن برکت و روزی 3

مفهوم زیبای دیگری که در اخلاق کسب و کار باید به آن پرداخت، مدارا نمودن در روابط تجاری و معاملات است. در روایات مدارا نمودن و عدم سختگیری در کسب و کار را عامل فزونی برکت معرفی کرده ­اند:

• رسول الله ^{صلى الله علیه و آله} :إنَّ فِی الرِّفقِ الزِّیادَةَ وَالبَرَکَةَ و مَن یُحرَمِ الرِّفقَ یُحرَمِ الخَیرَ (الکافی: ۲، ۱۱۹، ۷) در مدارا، فزونى و برکت است، و هر که از مدارا محروم باشد، از خیر، محروم گشته است.
• رسول الله ^{صلى الله علیه و آله}: الرِّفقُ یُمنٌ، وَالخُرقُ شُؤمٌ. (بحارالأنوار ج۷۵،ص۵۹،ح۲۳) مدارا، خُجستگى است و خشونت، شومى.
• الإمام علیّ ^{علیه السلام}: مَنِ استَعمَلَ الرِّفقَ استَدَرَّ الرِّزقَ (غررالحکم،۸۶۴۷) هر کس مدارا را به کارگیرد، روزى را سرشار ساخته است.
• الإمام علیّ ^{علیه السلام}: التَّلَطُّفُ مِفتاحُ الرِّزقِ (أعلام الدین، ۹۶) لطف (مهربانى)، کلید روزى است.
• رسول الله ^{صلى ‏الله‏ علیه ‏و ‏آله}: مُداراةُ النّاسِ نِصفُ الإیمانِ ، و الرِّفقُ بِهِم نِصفُ العَیشِ. مدارا کردن با مردم نصف ایمان است و نرمى و مهربانى کردن با آنان نصف زندگى است .
• امیرالمومنین ^{علیه ‏السلام} : مُداراةُ الرِّجالِ مِن أفضَلِ الأعمالِ. مدارا کردن با مردمان، از بهترین کارهاست.
• رسولُ الله‏ِ ^{صلى ‏الله‏ علیه ‏و ‏آله} : أمَرَنی رَبّی بِمُداراةِ النّاسِ کَما أمَرَنی بِأداءِ الفَرائضِ. پروردگارم، همان‏ گونه که مرا به انجام واجبات فرمان داده ، به مدارا کردن با مردم نیز فرمان داده است .

به عنوان مصادیقی از مدارا کردن در کسب و کار می­توان مهلت دادن برای پرداخت بدهی به فردی که بدهکار است، گذشت خطای کارمندی که از کرده خود پشیمان است و ... اشاره کرد. صفت نرمی و مدارا کردن با دقت و مراقبت در افراد فعال در عرصه کسب و کار ایجاد خواهد شد و در طول زمان افراد با مصادیق بسیاری از لزوم توجه به این اصل اخلاقی، مواجه خواهند شد.

عوامل زیاد شدن برکت و روزی 2

متصف بودن انسان به صفت امانت داری، منجر به روزی برای انسان است:

• رسول الله ^{صلى الله علیه و آله} :الأَمانَةُ تَجلِبُ الغِنى (بحارالأنوار: ۷۵، ۱۱۴، ۶) امانتدارى، بى­ نیازى مى­ آورد.
• رسول الله ^{صلى الله علیه و آله}: الأَمانَةُ تَجلِبُ الرِّزقَ (الکافی: ۵ ، ۱۳۳، ۷) امانتدارى، روزى مى ­آورد.

این صفت آن قدر اهمیت دارد که تفاوتی نمی کند که طرف مقابل فرد امین، چه شخصیتی باشد:

عوامل زیاد شدن برکت و روزی 1

یکی از مهم­ترین بایدها در حوزه رفتاری از نگاه اسلام که تمام شئون رفتاری و عمل انسان را نیز در بر می­ گیرد، تقوای الهی است. تقوا هم بعد فردی دارد و هم بعد اجتماعی. یعنی اگر یک اجتماعی از انسان­ ها به گونه­ ای رفتار کنند که عمل اجتماعی آن بر اساس تقوا باشد، تقوای اجتماعی شکل خواهد گرفت. قرآن کریم تقوای اجتماعی را عاملی اصلی و مهم برای نزول برکت­های آسمانی معرفی می­ کند:

وَلَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرَى ءَامَنُواْ وَ اتَّقَوْاْ لَفَتَحْنَا عَلَیْهِم بَرَکَـتٍ مِّنَ السَّمَآءِ وَالأَْرْضِ وَلَـکِن کَذَّبُواْ فَأَخَذْنَـهُم بِمَا کَانُواْ یَکْسِبُونَ (الأعراف ۹۶)

و اگر مردم شهرها ایمان آورده و به تقوا گراییده بودند، قطعاً برکاتى از آسمان و زمین برایشان مى‏ گشودیم، ولى تکذیب کردند پس به [کیفر] دستاوردشان [گریبان‏] آنان را گرفتیم.

«جمله وَ لَوْ أَنَّ أَهْلَ الْقُرى‏ آمَنُوا وَ اتَّقَوْا ... دلالت دارد بر اینکه افتتاح ابواب برکت‏ ها مسبب از ایمان و تقواى جمعیت‏ها است، نه ایمان یک نفر و دو نفر از آنها، چون کفر و فسق جمعیت، با ایمان و تقواى چند نفر، باز کار خود را مى‏ کند.» (طباطبایی، 1374، ج‏8، ص254) این آیه به روشنی بر مسئولیت اجتماعی افرادی که در یک جامعه زندگی می­ کنند دلالت دارد، چرا که هویت اجتماعی و زندگی اجتماعی آنان باعث شده است که سنت­های اجتماعی بر آنان بار شده و از سرنوشت مشترکی نیز برخوردار شوند. از سوی دیگر بر اساس آیه فوق می­ توان ادعا نمود که رابطه مستقیمی بین برآیند اعمال اجتماعی یک جامعه و سنت­ های الهی حاکم بر هستی وجود دارد. زمانی که رفتارهای افراد یک جامعه متقیانه باشد، در این صورت سنت برخورداری از برکات الهی نصیب آن جامعه خواهد شد.