چگونه تفکر سکولار در مدیریت جامعه دینی زمینه خشکسالی و کاهش امنیت غذایی را ایجاد خواهد کرد؟

باسمه تعالی

فلسفه دئیسم

نظریه ‏پردازان اقتصاد سرمایه ‏دارى با اعتقاد به فلسفه دئیسم (خداشناسى طبیعى) نقش خداوند را در خالقیت او منحصر کرده اند و یا از اساس، منکر وحى و دین شدند و یا آموزه ‏هاى پیامبران را به حوزه اخلاق و معنویّت مربوط دانستند که به بُعد آخرتى انسان ناظر مى‏شود؛ در نتیجه، آنان نیز در طراحى نظام سرمایه‏دارى، عقل و دانش بشرى را کافى دانسته، براى دین و تعالیم الاهى نقشى قائل نشدند.

بر اساس فلسفه «دئیسم»، خداوند، آفریدگار جهان هستى است و طبیعت را چنان بر اساس قانون ‏مندى ‏هایى پدید آورده که به صورت خودکار به حیات خود ادامه مى ‏دهد. در این بینش، خداوند پس از آفرینش، به هیچ وجه در امور جهان دخالت نمى‏ کند؛ زیرا قوانین طبیعى که او در طبیعت گنجانده است، چنان امور را پیش مى برد که بهترین وضعیت پدید مى ‏آید. به عبارت دیگر، خداوند در این بینش، همانند ساعت ‏ساز و معمارى است که پس از آفرینش جهان، کنارى رفته و به نظاره آفریده نظام ‏مند و با شکوه خود بسنده مى ‏کند. بر اساس این فلسفه، انسان ‏ها در تنظیم زندگى فردى و پدید آمدن نظام ‏هاى اجتماعى، به هدایت خدا و آموزه‏ هاى پیامبران نیازى ندارند و مى ‏توانند با کمک گرفتن از دانش بشرى و کشف قوانین حاکم بر طبیعت و رفتار انسان‏ها به طراحى آن ‏ها بپردازند.

منبرهایی که زمینه ساز سکولاریزم در جامعه هستند

چگونه تبلیغات دینی می تواند منجر به ناکارآمدی دین و نظامات اجتماعی در اداره امور جامعه شود؟

برقراری و پایداری نظامات اجتماعی در هر جامعه ای، وابسته به حمایت نظام ارزشی و هنجاری آن جامعه است. این که نظام سرمایه داری توانست متولد شود، رشد کند و به بلوغ برسد مدیون حمایت دینی مسیحیت پروتستانیسم بود. آن طور که وبر در اثر ارزشمند خود (اخلاق پروتستانیسم و روح سرمایه داری) در تحلیل جامعه شناختی سرمایه داری به این نکته مهم اشاره می کند که منشا توسعه تاریخی و جریانات عمده اجتماعی را نباید تنها منفعت طلبی و مال دوستی و ثروت اندوزی اقتصادی دانست، بلکه باید با صبغه روانی و دینی به تحلیل آنها پرداخت. از این جهت رشد سرمایه داری وامدار تفکر مذهبی و دینی است که کار را عبادت و اطاعت از فرمان الهی می داند. البته ناکارآمدی مفاهیم کلیسا باعث شد که با شکل گیری رنسانس، این گزاره های دینی به حاشیه رانده شود، اما اصل هنجاری و ارزشی بدون پشتیبانی تفکر دینی باقی بماند. اما هدف از طرح این موضوع رسیدن و تبیین یک گزاره است: موفقیت نظامات اجتماعی در گرو حمایت نظام ارزشی، هنجاری و دینی جامعه است. اگر فرضاً نظام تبلیغات تجاری به گونه ای طراحی و اجرا شود که مروج فرهنگ مصرف گرایی و تجمل گرایی نباشد، اما اگر نظام هنجاری و ارزشی و دینی (تبلیغ شده) جامعه را به سمت مصرف گرایی سوق دهد، بدون شک اهداف مطلوب محقق نخواهد شد.